Osmanlı'nın Asırlık Konsolosluğu TİKA ile Hayat Buldu

Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı’nın (TİKA) restorasyon çalışmalarıyla yepyeni bir görünüme kavuşan Etiyopya’nın Harar kentindeki son Osmanlı konsolosluğu Türkiye Maarif Vakfı çatısı altında kültür merkezi olarak halkın hizmetine sunuldu.

Kültür merkezinin açılışını Türkiye'nin Addis Ababa Büyükelçisi Yaprak Alp, TMV Mütevelli Heyeti Üyesi Doç. Dr. Cihad Demirli, TİKA Addis Ababa Koordinatörü Mehmet Ali Yetiş ve Harar Eyaleti Başkanı Ordin Bedri yaptı.

Açılış törenine bölgede halen Harar'da yaşamayı sürdüren Osmanlı döneminden kalma Türk kökenli aileler de katıldı.

Açılış sonrası açıklamada bulunan Büyükelçi Yaprak Alp, bu binanın Etiyopya'daki ilk diplomatik misyon olması nedeniyle Türkiye açısından büyük öneme haiz olduğunu ifade etti.

Türkçenin öğretileceği ve mesleki eğitim çalışmalarının yapılacağı merkezde kaybolmaya yüz tutan tarihin de kurulacak müzeyle yaşatılacağını söyleyen Alp, "Müzenin bir kısmını Türk kökenli ailelere ayıracağız ve onların geçmişten bugüne hikayelerine yer vereceğiz." dedi.

Alp, Türk kökenli ailelerin açılışta gözyaşlarını tutamadığını aktardı.

– 19. yüzyılda Osmanlı hakimiyetine girdi

Mısır Hidivi İsmail Paşa ve ordusu, 1875'te Harar'a girerek ilk Osmanlı hakimiyetini kurdu.

Harar'da 10 yıl kalan Mısırlılar, 20 Mayıs 1885'te Emir Muhammed'in oğlu Abdullah Ali Abdüşşekur'u Harar emiri tayin edip ellerindeki silahları ve bazı görevlileri ona devrederek geri çekildi.

Osmanlı Devleti ile Habeşistan arasında 1911'de siyasi ilişkiler kurulduktan sonra Harar'da Osmanlı maslahatgüzarlığı açıldı.

İlk maslahatgüzar Necib Hac Efendi'nin ilk işi Habeşistan'daki Osmanlı tebaasını tespit etmek oldu. Kendisinden sonra başşehbender (başkonsolos) olarak atanan Ahmed Mazhar Bey, çalışmalarıyla ülke tarihinde kendine unutulmaz bir sayfa açmayı başardı.

Tarihi kaynaklara göre, Osmanlı tebaasının haklarını korurken Habeşistan Müslümanlarıyla da ilgilenen Mazhar Bey, Etiyopya’nın genç veliahdı Lij Iyasu’yla kurduğu ilişki sayesinde onun Müslüman olmasına yardımcı oldu.

Harar’da bugün Türk Kızılay adını taşıyan Hilal-i Ahmer’in yurt dışındaki ilk şubelerinden birini açan Mazhar Bey, Osmanlı Donanma Cemiyetine de yardım topladı.

Sadece Habeşistan’ın değil, aynı zamanda Yemen, Aden ve Hadramut'un meseleleriyle de ilgilenen Harar maslahatgüzarlığı, önemli konuların Harar'dan takibinin zorluğu göz önünde tutularak 1913'te Addis Ababa'ya taşındı.