Namibya’da Çitalara Anadolu Çözümü

Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA) Sivas Kangalları ve Anadolu çoban köpeklerinin Namibya’da çiftlik hayvanlarını korumak için dünyanın en hızlı kara hayvanı çitalara karşı verdiği mücadeleye lojistik destekte bulundu.

TİKA, Anadolu çoban köpeği ve Sivas kangallarının daha fazla çiftçiye ulaştırılması ve çiftçiler tarafından sağlık taramalarının ve eğitimlerinin doğru yapılıp yapılmadığının kontrol edilmesi amacıyla Namibya Çitaları Koruma Fonu’na araç desteğinde bulundu. TİKA’nın bu desteği Namibya’da hem sürdürülebilir tarımın desteklenmesine yardımcı olacak hem de çitaların soyunun yok olmasının önüne geçecek.

Namibyalı çiftçilerin hayatında kangallar ve Anadolu çoban köpekleri büyük bir rol oynuyor.  Kangallar bir yandan soyu neredeyse tükenmekte olan dünyanın en hızlı kara hayvanı çitaları kovalayarak yok olmasını önlüyor diğer yandan ise çitaların çiftlik hayvanlarına saldırmasını önleyerek çiftçilerin zarar görmesine engel oluyor.

Namibya’nın karakteristik hayvanı çitalar dünyanın karada en hızlı koşan yırtıcı hayvanı olarak tanınıyor. Çitalar 2 saniyede 70 km hız yapabiliyor saatte ise 120 km hıza çıkabiliyor. Günümüzde kullandığımız binek arabalarının 120 km’yi 10 saniyenin üzerinde yakalayabildiği düşünülürse çitaların ne kadar özel bir hayvan türü olduğu daha iyi anlaşılabilir. Çitaların kemik yapılarının ince ve zayıf olması hareket kabiliyetlerini artırırken bir yandan da bu özellik çitaların başka yırtıcı hayvanlarla sıcak çatışmaya girmelerine engel oluyor. Cesareti, dayanıklılığı, hızı ve sadakati ile dünyada takdir toplayan kangalların havlaması bile çitaların kaçmasına yetiyor.

1980’li yılların başlarında dünyada toplamda yüz bine yakın çita varken bugün ise sayıları on binin altında olan çitalar maalesef yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. Çitaların bu dramatik yok oluşlarının altında ise çok kıymetli kürkleri ve Afrikalı çiftçilerin hayvanlarını korumak için çitaları öldürmesi yatıyor.

Çitaların ölümlerinin önüne geçmek için 1990 yılında Amerikalı araştırmacı Laurie Marker tarafından Namibya’da Çita Koruma Fonu kuruldu. Fon 1994 yılından bu yana Namibya’da 300 üzerinde çiftçiye 600’e yakın yavru kangal köpeği dağıtarak hem çiftlik hayvanlarının ölümünün önüne geçiyor hem de çitaların soylarının yok olmasına engel oluyor. Programın tam olarak başarılı olması ise Fon tarafından çiftçilere verilen yavru kangalların eğitimlerinin ve sağlık taramalarının zamanında doğru bir şekilde yapılmasına bağlı. Bu kapsamda TİKA’nın Çita Koruma Fonu’na sağladığı araç desteği hem daha fazla köpeğin çiftçilere ulaştırılması hem de sağlık taramalarının ve eğitimlerinin yerinde incelenmesi anlamında önem arz ediyor.

Namibya Çita Koruma Programının Koordinatörü biyolog Paige Seitz yaptığı açıklamada program sayesinde hem Afrikalı çiftçilerin rahat bir nefes aldığını hem de çitaların soyunun yok olmasının önüne geçildiğini ifade etti. Programın başladığı 1994 yılından beri 250’nin üzerinde kangal köpeği getirdiklerini ve 600 üzerinde yavru kangal köpeğini çiftçilere dağıttıklarını sadece 2015 yılında Namibyalı çiftçilere 50 yavru köpeği verdiklerini söyledi.  Diğer Afrika ülkelerinin de merkezimize başvurarak programdan yararlanmak istediğini ifade eden Seitz, Türkiye’den gelecek Kangallara ihtiyaçlarının olduğunu söyledi. TİKA’nın sağladığı araç desteği sayesinde kangal köpeklerinin çiftçilere daha hızlı ulaştırılacağını, sağlık taramalarının ve eğitimlerinin periyodik olarak gözetleneceğini belirterek kangal köpeklerinin başarısından gurur duyduklarını söyledi.