Türkmenistan Merv'de Sahabe Türbeleri Restorasyonu Devam Ediyor

T.C. Başbakanlık Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA) tarafından Merv şehrinde medfun bulunan Hakem El-Gifari ve Bureyde El-Aslami adlı sahabelerin türbe restorasyonu çalışmaları sürdürülüyor.

 Türkmenistan hükümeti ile TİKA arasında imzalanan “Hakem El-Gifari ile Bureyde El-Aslami Sahabelerinin Türbelerini Restore Etmek ve Çevre Düzenlemesi İşlerini Yapmak Hakkında İşbirliği Protokolü” uyarınca başlatılan, Kadim-i Merv şehrinde medfun bulunan ve Türkmenistan’ın dini ve sosyo-kültürel hayatında önemli bir yer tutan Hakem El-Gifari ve Bureyde El-Aslami adlı sahabelerin türbelerinin restorasyon çalışmaları titizlikle sürdürülüyor.

    Sahabe Türbeleri Restorasyonu çalışmaları; görsel arşiv incelemeleri sonucunda elde edilen verilerden de faydalanılarak, aslına uygun şekilde devam ediyor.

Devam eden restorasyon çalışmaları kapsamında gelinen son durumun değerlendirilmesi amacıyla Türk ve Türkmen Bilim Kurulu uzmanları ile TİKA Başkan Yardımcısı Süreyya Polat’ın başkanlık ettiği TİKA heyeti Merv şehrinde bir araya geldi. Heyet, sahabe türbelerinin genel restorasyon işleri, türbelerde yer alan eyvanların mevcut durumu, hazırlanan statik rapor ve sahabe türbeleri dışında bulunan sosyal alan ve çevre düzenlemesi işleri ile ilgili kapsamlı bir görüşme gerçekleştirdi.

Bilindiği üzere, Selçuklu’ya başkentlik etmiş tarihi kent Merv, 2015 yılında TÜRKSOY tarafından “Türk Dünyası Kültür Başkenti” olarak ilan edilmişti. Bu kapsamda Merv’de bazı kültürel etkinlikler yapılıyor.

TİKA’nın Türbelerini Restore Ettiği Sahabeler

Hakem El Gıfari ( Hakem b. Amr )

Ebû Amr (EbûBerze) el–Hakem b. Amr b.Mücedda' el–Gıfârî (ö. 50/670 ), Ebu Zer-i Gıfari hazretlerinin kardeşidir. Hicaz’daki Gıfar kabilesindendir. Ağabeyi Ebu Zer’in tavsiyesiyle, kardeşi Rafi ile birlikte Peygamber Efendimizin huzuruna gelerek Müslüman olmuştur.

Hakem El Gıfari, Peygamber efendimizin vefatına kadar onun sohbetinde bulundu ve daha sonra Basra’ya yerleşti. Müslümanlar arasında çıkan fitnelere karışmadı. Muâviye’nin Irak valisi Ziyâd b. Ebîh tarafından 45 (665) yılında Horasan’a bölge valisi olarak gönderildi. Vefatına kadar birçok fetih gerçekleştiren Hakem, önce Herat’a, daha sonra Horasan vilâyetinin merkezi olan Merv şehrine girdi. Kuhistan ve Tohâristan bölgesine yaptığı iki seferden de başarı ile döndü. 47 (667) yılında Gur ve Ferâvende’yi fethetti. Ceyhun nehrinin ötesine kadar fetihler gerçekleştiren Hakem El Gıfari, Merv’de 50 (670) yılında vefat etti. Mezarı, Merv’de Tennûrkerân mevkiinde, bugünkü Mari şehri Bayramali ilçesinde yer alan Kadim-i Merv’de, Sahabe Büreyde El Eslemî’ nin (Bureyde b. Husayb el-Eslemî) kabri yanındadır.

Hakem El Gıfari, Mâverâünnehir’de namaz kıldıran ilk şahıs olarak zikredilir. Onun Hz. Peygamber’den rivayet ettiği hadisler Sahih-i Müslim dışında Kütüb-i Sitte’de yer almış ve bir çok tâbiin ondan hadis rivayetinde bulunmuşlardır.

Büreyde b. Husayb( Büreyde El Eslemi )

Ebû Abdillâh Büreyde b. el-Husayb b. Abdillâh el-Eslemî ( Büreyde El Eslemi ) (ö. 63/682-83) Horasan bölgesinde en son vefat eden sahâbî olarak bilinmektedir. Eslem kabilesinin Sehmoğulları koluna mensuptur. Mekkeli müşriklerin, hicret sırasında Hz. Peygamber’i diri veya ölü olarak ele geçirene büyük mükâfatlar vaad ettiğini duyan Büreyde, arazisinden geçmekte olan Hz. Peygamber ile yanındakileri durdurup kimliklerini öğrenmek istemiş, fakat bu esnada Resûlullah’ın konuşmasından etkilenerek müslüman olmuştur. Resûlullah ve halifeler döneminde çeşitli görev ve kumandanlıklarda bulunan Büreyde, Hz. Osman zamanında Horasan’ın fethine katılarak, 62 (681-82) veya 63 (682-83) yılında vefat edinceye kadar Merv’de kalmıştır. Merv’de ilim neşriyle uğraştığı, şarktaki Müslümanların komutanı ve ışığı olduğu rivayet edilmektedir. Merv’de kaldığından dolayı ona Mervezî nisbesi verilmiştir.