TİKA Saraybosna'nın En Eski Camisini Yeniden Ayağa Kaldırıyor

Osmanlı’nın Bosna Sancakbeyi ve Saraybosna’nın kurucusu Gazi İsabey İshakoviç tarafından 15. yüzyılda yaptırılan Fatih Sultan Mehmed (Hünkar) Camisi, Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı tarafından kapsamlı bir restorasyondan geçiriliyor.

Bosna Hersek’in başkenti Saraybosna’daki “en eski cami” olarak bilinen Fatih Sultan Mehmed (Hünkar) Camisi’nde, TİKA tarafından kapsamlı restorasyon çalışması başlatıldı. Osmanlı’nın Bosna Sancakbeyi ve Saraybosna’nın kurucusu olarak bilinen Gazi İsabey İshakoviç tarafından 15. yüzyılın ortalarında yaptırılan ve Fatih Sultan Mehmed adı verilen cami, tarih boyunca birçok kez saldırılara maruz kaldı. Son olarak 1992-1995 yılları arasında yaşanan savaşta da hasar gören tarihi cami TİKA’nın başlattığı kapsamlı restorasyonla adeta “küllerinden” yeniden doğacak.

TİKA tarafından yürütülen restorasyon çalışmaları kapsamında, caminin elektrik işlerinden zemin ısıtmasına, dış cephesinden minaresine, su ve kanalizasyon işlerinden abdesthaneye ve çatısından çevre düzenlemesine kadar birçok alanda yenileme ve onarım çalışmaları yapılacak. Caminin tarihi hakkında açıklamada bulunan Fatih Sultan Mehmed Camisi İmam ve Hatibi Hafız Sadrudin İşeriç, caminin, “Saraybosna’nın merkezi, bir başka ifadeyle şehrin başladığı yer” olduğunu söyledi. Gazi İsabey İshakoviç tarafından yaptırılan ilk caminin, bugünkünden çok daha küçük olduğunu ifade eden Fatih Sultan Mehmed Camisi İmam ve Hatibi Hafız İşeriç, ilk yapılan caminin 15. yüzyıldaki bir yangında büyük hasar gördüğünü ve bugünkü görünümüne 1565 yılında yapılan restorasyonun ardından kavuştuğunu belirtti.

Fatih Sultan Mehmed Camisi İmam ve Hatibi Hafız İşeriç, caminin Saraybosna’daki sembol yapılardan biri olduğunu kaydederek, “Bu cami, sadece Saraybosna’daki değil, tüm Bosna Hersek’teki en önemli eserlerden biridir. Tarih boyunca, Bosna Hersek Reis-ul Ulemalarının menşure törenleri hep bu camide yapılmıştı. Törenler, sonraki yıllarda politik nedenlerden dolayı önce Belgrad’a, sonra da Gazi Hüsrev Bey Camisi’ne taşındı. Cami, Bosna’daki son savaşta iki kez doğrudan hedef alındı. Bu saldırıların sonucu olarak da sonraki yıllarda çatısı akmaya başladı. Bu cami, devletin kültür mirasları kapsamında korunuyor. Camideki her santimetrekare, tarihimize dair bir şeyler anlatıyor. Bu nedenle, bu projenin hayata geçirilmesine sağladıkları destek için Türkiye Cumhuriyeti’ne ve TİKA’ya teşekkür ediyoruz” diye konuştu.

Hem tarihimize, hem kültürümüze hem de kutsalımıza sahip çıkmış oluyoruz
Türkiye’nin Saraybosna Büyükelçisi Cihad Erginay da TİKA’nın Bosna Hersek’te çok güzel bir eseri daha ortaya çıkardığını beliterek, caminin, şehirdeki ilk cami olması nedeniyle çok önemli olduğunu kaydetti. Restorasyonun çok geniş kapsamlı olduğunu ifade eden Türkiye’nin Saraybosna Büyükelçisi Erginay, “Bu restorasyon projesiyle hem tarihimize, hem kültürümüze, hem de kutsalımıza sahip çıkmış oluyoruz. TİKA tarafından çok kısa bir süre içerisinde bitirilmesi ön görülüyor. Dolayısıyla kendilerine müteşekkiriz” dedi. Türkiye’nin Saraybosna Büyükelçisi Erginay, cami restorasyonu projesinin “Saraybosna’nın göbeğinde, tam merkezinde çok güzel bir hizmet” olduğunu ifade ederek, “Ayrıca, hemen arkada hamam da var. Eski bir Osmanlı hamamı. Onun restorasyonunu da Türkiye’den Vakıflar Genel Müdürlüğü yapıyor. Dolayısıyla yan yana olan bu iki eserin birlikte ortaya çıkarılması, Saraybosna’ya, Saraybosna’nın ve Bosna Hersek’in tarihine büyük bir hizmettir. Dolayısıyla TİKA’ya çok teşekkür ediyoruz” ifadesini kullandı.

Mart 2015’te tamamlanması planlanıyor
TİKA Saraybosna Koordinatörü Fatih Karaca ise TİKA olarak, Bosna Hersek halkının sosyal, ekonomik ve kültürel kalkınmasına yardımcı olmak amacıyla birçok projeyi gerçekleştirdiklerini belirterek, bu projelerin en başında müşterek kültürel ve tarihi mirasın korunmasının geldiğini vurguladı.

Tarihi mirasın korunması kapsamında Saraybosna’nın en eski camilerinden biri olan Fatih Sultan Mehmed Camisi’nin restorasyonuna, geçen Ramazan ayının hemen akabinde başladıklarını hatırlatan TİKA Saraybosna Koordinatörü Karaca, “Çok kapsamlı bir restorasyon gerçekleştirilmekte. İç mekânlarından tutun da çevre düzenlemesine ve hatta minarenin tamamen yenilenmesine birçok yelpazede çalışmalar yürütmekteyiz” diye konuştu. Karaca, çalışmaların gelecek yılın üçüncü ayı gibi tamamlanmasının planlandığını belirterek, “İnşallah bahar aylarında, ülkemizden gelecek misafirlerin de katılımıyla caminin yeniden ibadete açılışını yapmayı planlıyoruz. Gerek ülkemiz, gerekse Bosna Hersek adına çok değerli bir restorasyon çalışması olacağını düşünüyorum” dedi.

Fatih Sultan Mehmed Camisi Osmanlı’nın Bosna Sancakbeyi Gazi İsabey İshakoviç tarafından 15. yüzyılın ortalarında inşa ettirilen cami, Saraybosna’nın ilk camisi olarak biliniyor. Tarih boyunca bir kaç kez dış görünümü değişen cami, 1565 yılında büyük bir restorasyon geçirmiş ve bugünkü görünümüne yakın bir görünüm kazanmıştı.

Sonraki yıllarda, Sultan Abdülmecid’in emriyle 1847-48 yılları arasında büyük bir restorasyondan geçmiş, bu restorasyonda caminin alanı genişletilmişti. Klasik Osmanlı Dönemi’ne ait bir yapı olan cami, 13×13 metre ebatlarında ve üstü merkezi kubbe ile örtülüdür. Taş minaresi, kubbenin sağ tarafında bulunmakta olup 8 köşeli olarak inşa edilmiştir. Yüksekliği 45 metre olan minare, Saraybosna’daki en güzel minare örneklerindendir.