TİKA Kırgızistan’da İşitme Tarama Sistemi Kuruyor

Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı (TİKA) tarafından 2017 yılı başında oluşturulan Ana – Çocuk Sağlığını Destekleme Programı (AÇSAP) kapsamında Kırgızistan’da başlatılan İşitme Tarama Eğitimleri, ülkede işitme tarama sistemi kurulması yönünde önemli bir aşamaya ulaştı.

Uzmanlar, işitme kayıplarının önlenmesinde erken teşhisin önemine vurgu yapmakta ve  işitme kayıpları 0-1 yaş arasında tespit edilmediği takdirde hastanın, gelecekte tam işitme kaybı, konuşma bozukluğu ve zekâ geriliği gibi kalıcı sorunlarla karşılaşma ihtimaline dikkate çekmekteler. Bu nedenle birçok ülkede, dünyaya gelen bebeklerin hastaneden ayrılmadan önce işitme taramasından geçirilmesi için gerekli sağlık altyapısının kurulması konusunda çalışmalar yürütülüyor. Türkiye’de 2008 yılında başlatılan uygulama ile işitme taraması yenidoğan prosedürüne eklenerek, dünyaya gelen her 100 bebekten 98’nin işitme taramasından geçmesi sağlandı.

AÇSAP kapsamında, Uluslararası Doktorlar Derneği (AID) ve Kırgızistan Sağlık Bakanlığı işbirliğinde düzenlenen işitme tarama farkındalık eğitimlerinin 2. Aşaması, Oş ve Bişkek’teki 3 farklı merkezde yapıldı. Türkiye’den gelen uzmanların verdiği derslerde 160 Kırgız sağlık personeline yenidoğanlarda işitme taraması yapılması hakkında (teorik ve pratik) eğitim verildi.

Pratik eğitimde 121 bebek ücretsiz olarak işitme taramasından geçildi. Eğitimlerde ayrıca işitme kayıplarının tedavisinde kullanılan en gelişmiş yöntemlerden koklear implant uygulaması hakkında da katılımcılara bilgi verildi. Eğitimler öncesinde, ayrıca Kırgızistan Sağlık Bakanlığı’nın tespit ettiği 4 Kulak Burun Boğaz uzmanı hekim 1 ay süre ile Türkiye’de, yeni doğan işitme taraması, taramada işitme sorunu olabileceği saptanan çocukların daha ileri değerlendirilmesi ve gereken çocuklara koklear implant cerrahisi uygulanması konusunda teorik ve pratik eğitim almıştı. Bu çerçevede Kırgızistan’da Yenidoğan İşitme Tarama Merkezleri kurulması yönünde proje çalışmaları da başlatılmış oldu ve ilk etapta ülkenin değişik bölgelerinde kurulacak işitme tarama merkezleri için Kırgızistan Sağlık Bakanlığına 3 adet işitme tarama cihazı hibe edildi.

Cihaz devir teslim töreninde, eğitime katılan 85 Kırgız sağlık personeline de sertifikaları takdim edildi. Oş’ta düzenlenen eğitimlerde ise 31 sağlık personeline sertifikaları verilmişti.  Kırgızistan Sağlık Bakanı Talantbek Batıraliyev’in iştirak ettiği törende TİKA Orta Asya ve Kafkaslar Dairesi Başkanı Dr. Ali Özgün Öztürk, TİKA Bişkek Program Koordinasyon Ofisi Koordinatörü Evren Rutbil, AID yönetim kurulu üyesi Prof. Dr. Hasan Koçoğlu ve İstanbul Medeniyet Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mahmut Tayyar Kalcıoğlu katıldı.

Sağlık Bakanı Batıraliyev konuşmasında, Türkiye'ye ve TİKA yetkililerine Kırgızistan'daki sağlık sektörüne verdikleri destekten dolayı teşekkür etti. Batıraliyev, ülkenin sağlık sektöründe sorunlar olduğunu dile getirerek, söz konusu sektörde yeniliklere ihtiyaç duyduklarını vurguladı. TİKA'nın sağlığın yanı sıra bilim, teknoloji, ulaşım gibi birçok alanlarda destek sağlayan uluslararası bir yardım kuruluşu olduğunu belirten Batıraliyev, TİKA'dan bu tür destek programlarını ülke genelinde ulaşımı zor olan yerleşim birimlerinde de yapmasını istedi. Batıraliyev, eğitim programına katılan sağlık çalışanlarını kutlayarak, edilen bilgi ve deneyimlerin halkın hizmetinde başarılı bir şekilde kullanılması gerektiğine dikkati çekti.

TİKA Orta Asya ve Kafkaslar Dairesi Başkanı Dr. Öztürk ise Kırgızistan’da yürütülen projelerin Türkiye ile Kırgızistan arasındaki kadim dostluğun önemli bir göstergesi olduğunu, Türkiye’nin dost ve kardeş ülkelere tecrübe ve birikimlerini aktarmak için yoğun çaba içinde olduğunu belirtti. Öztürk, "Türkiye olarak kardeşlerimize, tecrübemizi, bilgi ve birikimimizi aktarmak için gayret gösteriyoruz." ifadesini kullandı. Türkiye'nin son 15 yılda sağlık alanında ciddi reformlar yaptığını anımsatan Öztürk, Bakan Batıraliyev'in, Türkiye'nin sağlık alanındaki tecrübelerinin Kırgızistan'ın sağlık alanına aktarımını "ciddi bir kazanç" olarak gördüğünü dile getirdi.

Yenidoğan işitme taraması farkındalığı projesinin uygulanmasında görev alan Prof. Dr. M.Tayyar Kalcıoğlu da, Kırgızistan'da yeni doğan bebeklerde tarama yapılmasını sağlayarak duymalarında herhangi bir sorun olup olmadığını belirlemek ve bu çocuklarda işitme ve konuşma engeli olmasını önleyecek rehabilitasyon ve tedavilere imkan tanımayı amaçladıklarını söyledi. Kalcıoğlu, Bişkek ve Oş'da sona eren dört eğitim programında, toplam 160 sağlık çalışanına eğitim verildiğini ve 121 yeni doğan bebeğin işitme taramasından geçirildiğini kaydetti.