TİKA Afganistan'da Gerçekleştirdiği 663 Proje ile Kalkınma İşbirliğinde Önemli Adımlar Attı

Türkiye, Afganistan’ın yeniden imarı için donör ülkelerin katılımıyla düzenlenen Tokyo Konferansı (2004), Londra Konferansı (2006) ve Paris Konferansı’nda (2008) sosyal altyapılar ve hizmetler (eğitim, sağlık, su ve arındırma, idari ve sivil altyapılar) ve ekonomik alt yapılar (ulaştırma ve depolama, iletişim, enerji, bankacılık ve finans) ve üretim sektörlerinin (tarım ormancılık ve balıkçılık, sanayi madencilik ve inşaat, ticaret ve turizm) geliştirilmesine yönelik proje ve faaliyetlerin finansmanında kullanılması için yardım taahhüdünde bulundu.

Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA) tarafından 2005-2012 yılları arasında, farklı sektörlerde 633 proje gerçekleştirilmiştir. Bu sektörlerden eğitim sektörüne katkı için 86 okul inşaa edilerek yaklaşık yüz bin öğrenciye okuma imkanı sağlandı.

Diğer taraftan, “Sağlık Altyapılarının Geliştirilmesi Projeleri” kapsamında iki hastane ve 21 klinik inşa edilmiş, 16 ambulans hibe edilmiştir. Aynı zamanda, dört adet hastanenin işletimi Başkanlığımız tarafından sağlanmakta olup, 2004 yılından günümüze yaklaşık 4,5 milyon hastaya sağlık hizmeti sundu.

TİKA Başkan Yardımcısı Harun Tuncer, Afganistan’da yapımı tamamlanan ve devam eden projeleri yerinde inceledi ve Afgan makamları ile görüşmelerde bulundu.

Ziyaret programı çerçevesinde ilk olarak Başkanlığımızca destek sağlanan ve modernleştirme çalışmaları adına tadilat işleri devam eden Kabil Atatürk Ulusal Çocuk Hastanesi ziyaret edilerek, yapılan işbirliği ve çalışmalar hakkında Hastane Müdürü Dr. Ramazan Kerimi’den bilgi alındı.

Hastane kampüsü içinde bulunan ve 1932 yılında T.C. Hükümetinin Afganistan’a hediye olarak yaptırdığı Aliabad Senatoryumu binası ziyaret edilmiş ve binanın restorasyon ile ilgili proje hazırlıkları hakkında incelemeler yaptı.

Ardından Kabil Devlet Üniversitesi bünyesinde yeralan Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü ziyaret edilmiş ve Bölüm Başkanı Gulam Resul Karluk’tan yapımı Başkanlığımızca tamamlanan Bölüm binası ve sürdürülen eğitim ve öğretim faaliyetleri hakkında bilgi aldı.
Ziyaret kapsamında, Başkan yardımcısı ve Kabil PKO temsilcilerinden oluşan heyet Kabil PKO’nun inşaat ve yapım işlerinin en yoğun olduğu Vardak Vilayetine gitmiş, tamamlanan ve devam eden projeleri kontrol etmiş ve Vardak İl İmar Ekibi (PRT) Sivil Koordinatörü Muzaffer YÜKSEL’den bölge hakkında detaylı bilgi edindi.

Görüşmede, Afganistan’ın güvenlik sorumluluklarının ISAF tarafından 2014 yılı sonuna kadar tedricen Afgan makamlarına devredilmesi sürecine Vardak İl İmar Ekibinin de dahil edilmesiyle Vardak İl İmar Ekibine ait tesislerin “Türk-Afgan Dostluk Okulu”na dönüştürülmesi konusunda yapılan çalışmalar değerlendirildi.

Ziyarette “Vardak Vilayeti Polis Eğitim Merkezi”, “Vardak Meydanı Şehir Vilayeti Tarım Meslek Lisesi”, “Vardak Vilayeti Meydan-i Şehir Valilik Yemekhane Binası”, “Vardak Vilayeti Meydan Şehir Süt Toplama Merkezi İnşaatı”, “Vardak Meydan-i Şehir Vilayeti 500 Tonluk Tarımsal Muhafaza Deposu” projeleri yerinde inceledi.

Kabil’e dönen heyet AİC Halk Sağlık Bakanı Sn. Dr. Sureya Delil’e nezaket ziyaretinde bulunmuştur. Ziyarette, TİKA Başkan Yardımcısı hakkında bilgi sunmuş ve Başkanlığımızca Afganistan’da sağlık sektöründe yapılan proje ve faaliyetler hakkında bilgi verdi.

Delil, TİKA’nın Afganistan’ın farklı vilayetlerinde sağlık sektöründe yaptığı faaliyetlerden duyduğu memnuniyeti dile getirerek, özellikle Başkanlığımızca işletilen Meymene Afgan-Türk Dostluk İl Hastanesi’ni iki kez ziyaret ettiğini, Afganistan’ın Kuzey Bölgesi’nde bu denli modern ve disiplinli bir sağlık hizmeti sunan böylesi bir merkezle karşılaşmanın kendini oldukça mutlu ettiğini ifade ederek Türk Halkına, Türk Devleti’ne ve özellikle TİKA’ya teşekkürü borç bildiğini belirtmiştir. Delil, sağlık personellerinin daha iyi sağlık hizmeti verebilmeleri için belli gruplar halinde Türkiye’de veya Afganistan’da kapasite geliştirme programlarının düzenlenmesin de faydalı olacağını dile getirmiştir.

Ziyaret programında ayrıca AİC Eğitim Bakanlığı Eğitsel İşlerden Sorumlu Bakan Yardımcısı Sn. Muhammed Sıddık Patman ziyaret edilmiştir.

Ziyaretlerin son gününde, T.C. Kabil Askeri Ataşesi Kurmay Albay Sn. Arif Settar Afşar ile birlikte Başkanlığımızca 2010 yılında yapımı tamamlanarak eğitim-öğretime başlanan Kabil Askeri Lisesi’ne gidilerek Okul Komutanı Orgeneral Şur Gül makamında ziyaret edilmiştir.

Ziyarette, Okul Komutanı Gül, TİKA’nın Afganistan’ın değişik sektörlerinde özellikle eğitim alanında yapmış olduğu yardımları kendisinin de yakından takip ve takdir ettiğini belirterek teşekkür etmiş ve söz konusu lise üzerinde Başkanlığımızca yapılacak bir takım inşaat, tamirat ve tadilat işleri üzerine görüş alış verişinde bulunuldu.

Kabil Mirvais Maidan Köprülü Kavşak Projesi

Afganistanın yeniden imarı kapsamında Ülkemizin taahhütleri arasında yer alan Kabil şehir içi yolların asfaltlanması ve köprülü kavşak yapılmasına ilişkin 28/08/2008 tarihinde imzalanan Protokol kapsamında “De Afganan-Baraki- Nadirye Lisesi Yolun Asfaltlanması Mirvays Meydanı-Darulaman Sarayı Arası Köprülü Kavşak Yapımı Projesi” uygulamaya konuldu.

Proje ile yetersiz alt yapısıyla yaklaşık beş milyonluk kalabalık nüfusa sahip başkent Kabil’in trafik sorununun çözümüne katkı yapılması amaçlanıyor. Söz konusu Proje Afganistan’ın ilk köprülü kavşağı olması nedeniyle ayrıca önem taşıyor.

Kabil Atatürk Çocuk Hastanesinin Tadilatı İşi ve İşletim Katkısı

Kabil Atatürk Çocuk Hastanesi, 1983 yılında Afganistan Hükümeti tarafından çoklu branşlarda hizmet etmek üzere Aliabad Sağlık Kompleksinin bir parçası olarak inşa edildi. Söz konusu hastane 1991 yılında Afganistan Cumhurbaşkanı M. Nacibullah Hükümeti döneminde Afgan-Türk Sağlık Bakanlıkları arasında varılan mutabakat ile hastanenin tam teşekküllü bir çocuk hastanesine dönüştürülmesine ve isminin ’’Kabil Atatürk Çocuk Hastanesi’’ olarak değiştirilmesine karar verildi. 21 Ekim 2012 tarihinde Tadilat ve Yapımına başlanan Atatürk Çocuk Hastanesinin eski yemekhane binası yıkımı gerçekleşmiştir. % 20’si oranında ilerleme kaydetti. Diğer yandan bina içerisindeki sıva imalatı ve seramik döşenmesi işleri devam ediyor.

Diğer taraftan 2005 yılından beri Kabil Atatürk Çocuk Hastanesinin 270 personeline maaş katkısı ve ısınma için akaryakıt desteği yapılıyor.

Aliabad Senatoryumu Restorasyon Projesi

İlk Sanatoryum Afganistan Kabil’de (1932-33) yıllarında kuruldu. Kabil Tıp Üniversitesi kampüs alanı içerisinde bulunan Ali Abad Hastanesinin kuzeyinde, Ali Abad Dağının eteklerinde yer alıyor.Yüksek bir eğime sahip olan yamaç yer yer doğal basamaklı bir yapı göstermekte olup, alan içerisinde yıkık harabe görünümündeki eski yapılar basamaklarda kademeler oluşturularak yerleştirilmiş.

1932 yılında yapılmış olan, ülkemiz açısından manevi değeri bulunan, sanatoryum binası şu anda fiziksel olarak yıpranmış durumda.

Afganistan Kabil Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Türkoloji Hizmet Binası Yapım İşi Öğretim Desteği

Afganistan da en çok konuşulan ikinci yabancı dil haline gelen Türkçe’nin Ülke genelinde yaygınlaştırılması, Kabil Üniversitesi bünyesinde mevcut Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünün desteklenmesi ve diğer bilim dallarında akademik ilişkilerin gelişimine katkıda bulunulması amacıyla, 26 Kasım 2008 tarihinde TİKA Başkanlığı ve Afganistan İslam Cumhuriyeti Kabil Üniversitesi Arasında Akademik ve Kültürel İşbirliğine Dair Proje Belgesi imzalanmıştır. Proje çerçevesinde bir taraftan mevcut Bölüm Türk ve yerel personel istihdam edilerek desteklenirken, diğer taraftan Selçulu Türk mimarisini yansıtan yeni bir Türkoloji hizmet binası inşa edildi.

Bina toplam kapalı alanı 2390 m²’dir ve 6 adet derslik, 1 adet toplantı odası, 157 kişilik konferans salonu, 4 adet öğretmen odası, 1 adet dil laboratuvarı, 1 adet bilgisayar laboratuvarı, kütüphane, 3 adet çalışma odası, 5 adet öğretmen odası ve dinlenme salonundan oluşuyor. Bölümde 185 öğrenci öğrenim görüyor. Bölümde çalışan yerel personel ve Türkiye’den görevlendirilen akademisyenlere maaş deteği sağlanıyor.

Vardak Vilayeti Polis Eğitim Merkezi

Afganistan’da idari ve sivil altyapıların geliştirilmesine yönelik projelerden biri “Vardak Vilayeti Polis Eğitim Merkezi” açılması projesidir. Vardak Vilayeti Polis Eğitim Merkezi İnşaatı, çok amaçlı spor sahası, mutfak binası, su kuyusu yapım işi kompleksi yapımı gerçekleştirilerek Vilayet halkının hizmetine sunuldu. Seksen öğrenci kapasiteli olan Polis Eğitim Merkezi’nde bugüne kadar 36 dönemde toplam 1.238 kursiyer eğitim aldı.

Vardak Meydanı Şehir Vilayeti Tarım Meslek Lisesi

Vardak Vilayeti çevre bölgeler ve özellikle başkent Kabil için tahıl deposu niteliğindedir. TİKA tarafından söz konusu bölgede tarımın gelişmesine yönelik önemli çalışmalar yapılmaktadır. Bölgenin tarım alanında yapılan çalışmalara kalifiye eleman kazandırmak amacıyla daha önce yapımı tamamlanan Tarım Meslek Lisesi’ne daha kaliteli hizmet verebilmesi için tamamlayıcı nitelikte ek işler yapımış.

Vardak Vilayeti Meydan Şehir Süt Toplama Merkezi İnşaatı

Vardak İli Meydan Şehir İlçesinde ekonomi tarıma dayanmaktadır. Tarımsal üretimin yanında aile ekonomisi ve dolayısıyla bölge ekonomik ve sosyal hayatına yön veren bir diğer unsur hayvansal üretimdir.

İlçede üretilen sütlerin işlenmesi, değerlendirilmesi ve pazarlaması çok ilkel şartlarda yürütülmektedir. Bu nedenle üreticilerin önemli ölçüde gelir kayıplarına sebep oluyor. İlçedeki hayvansal üretimden elde edilen gelirin artırılması üretilen sütlerin piyasa değerinde satılması ve değerlendirilmesi ile mümkün olacak.

Günlük kapasitesi 6 ton olan “Meydan Şehir Süt Toplama ve Soğutma Merkezi” Projesi ile İlçede üretilen sütler değerlendirilerek, üreticilerin en önemli geçim kaynağı olan hayvancılık sektöründen elde ettikleri gelirin arttırılması amaçlanıyor.

Vardak Meydan-i Şehir Vilayeti 500 Tonluk Tarımsal Muhafaza Deposu

Vardak Vilayeti Afganistan’ın tarım havzası bölgelerindendir. Vardak Vilayeti Tarım İl Müdürlüğü’ne teslim edilen “500 Tonluk Tarımsal Muhafa Deposu” ile özellikle diğer ülkelerden alınan tohumluk buğday yerine halkın kendi ürettiği buğdayın muhafaza edilerek bir sonraki sezonda kullanmaları ve daha fazla gelir elde etmeleri amaçlanıyor.

Vardak İl İmar Ekibi

NATO’nun Afganistan’daki Uluslararası Güvenlik Yardım Kuvveti ISAF’ın görev alanını Afganistan’ın tamamına yaymak amacıyla İl İmar Ekipleri (PRT) teşkil edilmiş, bunlardan bir tanesi de Ülkemiz tarafından Vardak İli’nde kuruldu.

12 Kasım 2006 tarihinde resmen faaliyete başlayan Vardak PRT’nin yaklaşık beş yıl süreyle hizmet vermesi öngörüldü.
Afganistan’ın güvenlik sorumluluklarının ISAF tarafından 2014 yılı sonuna kadar tedricen Afgan makamlarına devredilmesi planlanmış ve 27 Kasım 2011 tarihinde ilan edilen 2. dilime söz konusu intikal sürecine Vardak İl İmar Ekibi de dahil edildi.
Afgan resmi makamlarının yazılı talebi doğrultusunda ilgili Türk makamları tarafından değerlendirmeler yapılmış ve Vardak İl İmar Ekibine ait tesislerin “Türk-Afgan Dostluk Okulu”na dönüştürülmesi ve projenin en geç 1 Kasım 2013 tarihine kadar hayata geçirilmesi konusunda mutabık kalındı.

Kabil Askeri Lisesi’nin Desteklenmesi

“Kabil İli Askeri Lise Kompleksi İnşaatı Yapım İşi” Afgan Askerlerin’in eğitimlerinin gelişmesine katkı sağlanması amaçlanıyor. Askeri Lisede Yatakhane, eğitim derslikleri, konferans salonu ve sosyal tesisler yeralıyor. Proje çerçevesinde 27 Bina Yıkım, 17 Bina Yeni Yapım ve 6 Bina Tadilat işi yapıldı.

Kabil Askeri Lisesi Tarihçesi

Kabil Askeri Lisesi, Afganistan milli ordusunun beşiği olarak, 1933 yılında, Kabil’in güneydoğu bölgesindeki Şehr Ara’da, Mekteb-i Şir Beçe Ha ismiyle (Aslan Çocukların Mektebi) kurulmuştur. Okula ilk defa Güneydoğu Paktiya ve Kabil’den öğrenci alındı.
Okul, 1933 yılında Bagi Babür’ün güneydoğusunda bulunan Emir Abdurrahman Han Sarayı’na taşındı.

1937 yılında ortaokul düzeyine çıkarılan okul, önce Milli Ordu 1 Numaralı Hastanesi’ne, sınıf mevcutlarının artması sebebiyle “Askeri Lise” ismiyle bugün konuşlu bulunduğu Mehtap Kale’ye taşındı ve 1940 yılında 12 öğrenci ilk kez okuldan mezun oldu.
Askeri Lise’de, 1940-1949 yılları arasında 9 yıl süre ile Türk danışmanlar görev aldı.

Kuruluş tarihinden 1992 senesine kadar 59 yıl kadar süreyle ilkokul, ortaokul ve lise eğitimi verilen okulda, 1992 yılından bu yana sadece lise düzeyinde eğitim yapılıyor.

Kabil Askeri Lisesi, Afgan gençlerinin eğitim ve öğretimine büyük katkıda bulunduğu için Afgan Milli Ordusu’nun kuruluşundan sonra teşkilata alınarak, yenileşme hareketlerine dahil edildi.

Günümüzün eğitim standartlarına uygun, modern bir eğitim tesisi olarak Türkiye Cumhuriyeti tarafından yeniden inşa edilen Kabil Askeri Lisesi 13 Mayıs 2010 tarihinde icra edilen törenle Afganistan İslam Cumhuriyeti’ne hibe edildi.

Geçmişten günümüze ilim ve kültür merkezi olan lisede, ülkenin çeşitli etnik yapılardan gelen akıllı ve çalışkan Afgan gençleri yetiştirilerek, ülke içi ve dışındaki çeşitli yüksek eğitim kurumlarında eğitimlerine devam ediyor.