Küresel Gıda Krizine Karşı TİKA’dan Balkanlara Tarım Diplomasisi

Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA) Kovid-19 kıskacındaki Balkanlar'da, Gıda ve Yaşam Güvenliği Programını genişletiyor.

Kovid-19 salgını başlamadan önce Balkanlar ve Doğu Avrupa ülkelerinde tarımsal kalkınma programlarını uygulayan TİKA, muhtemel gıda krizine karşı geçimini tarım ve hayvancılıkla sağlamaya çalışan soydaş ve akraba toplulukların yaşadığı bölgelerde yardımlarına devam ediyor. TİKA, tarımsal destek ve sorunlara yönelik ilave olarak başlattığı Tarımsal Diplomasi faaliyetleri kapsamında elde ettiği saha ve resmi verilere göre muh temel gıda krizinin etkisini azaltmak için ülke bazlı proje ve programları hazırlamaya başladı.

Gıda ve Yaşam Güvenliği Programı kapsamında Balkanlar’da tarımsal kalkınmaya, göçün engellenmesine, soydaş ve akraba toplulukların gıda ve yaşam güvenliğini sağlamaya yönelik çalışma başlatılmıştı. TİKA’nın bu kapsamda “Bosna Hersek’te Topraksız Dikey Tarım Uygulamaları ile Kentsel Emekli Ve Engelli Nüfusun Yaşam Kalitesinin Artırılması”, “Organik Ceviz Yetiştiriciliği ile Yoksulluğun Azaltılması ve Kırsal Kesimdeki Kadının Güçlendirilmesi”, “Örtüaltı Yetiştiriciliğin Yaygınlaştırılması ile Kadınların Kalkınmaya Katılımının Desteklenmesi”, “Kırsal Alanda Güvenilir Arı Ürünlerini Üretimi ve Pazarlanması” gibi projeleri hayata geçirdi.

Hem gıda hem de geçim kaynaklarının salgın nedeniyle risk altında olduğu ve salgının başlıca etkileyeceği sektörün tarım olduğu bu dönemde savunmasız ve kırılgan grupları korumak ve pandeminin gıda sistemi üzerine etkilerini hafifletmek için TİKA Balkanlarda hızlı önlemler almaya başladı

Bütün Dünyayı etkisi altına alan Kovid-19 pandemisine karşı en savunmasız ülkeler arasında bulunan ve Mart 2020 sonu itibariyle ülkede yaklaşık 100.000 kişinin farklı sebeplerden dolayı işsiz ya da çalışamaz duruma geldiği Bosna Hersek' te TİKA 500 aile için doğrudan tarımsal üretime geçti. Bosna Hersek Federasyonu'nda 2019 yılında toplam tarım üretiminin 2018 yılına göre %7,3 oranında gerilediği biliniyor.

Bosna Hersek'te 10 Belediye Gıda Programına Dahil edildi

Mevcut tarımsal üretimin sürdürülmesi ve kendine yeterlilik konusunun önemininin farkında olan TİKA, Bosna Hersek’in koronavirüs mücadelesinde “Tohum Destek Projesi” ile yanında olmaya devam ediyor. Bosna-Hersek'te özellikle son yıllarda 'Balkanlar ve Doğu Avrupa Ülkeleri Gıda ve Yaşam Güvenliği Destekleme Programı' kapsamında çeşitli tarım projeleri  uygulanıyor.

Kovid-19 mücadelesi kapsamında sürdürülen tarımsal destek projelerinin farklı bölgeleri de kapsayacak şekilde genişletilmesi için çalışmalar başlatıldı. Çalışmaların ilki olan,  Tohum Destek Projesi için Doğu Bosna’da 10 belediye ile iş birliği yapıldı. Bu proje ile genel tüketime uygun ürünlerde yaz dönemi ekilişinde kesinti olmaması aynı zamanda kırılgan kitlenin üretime yönlendirilmesi dolayısıyla da tarım alanlarının etkin şekilde kullanılmasıyla tarımsal üretimin devamlılığı ile muhtemel gıda krizinin önüne geçilmesi ve gıda güvenliğinin desteklenmesi amaçlanıyor.

Kırılgan aileler hedefte

Özellikle emekli ve 65 yaş üstü ailelerin temel gıda gereksinimini karşılaması ve geçimlik tarımsal üretiminin desteklenmesi için gerekli ürün deseninin belirlenmesi, Saraybosna Üniversitesi Ziraat Fakültesi akademisyenleri tarafından ailelerin beslenme öncelikleri göz önüne alınarak yapıldı. Gorazde, Pale Praça, Rogatica (Zepa), Breza, Vareş, Maglaj, Gornji Vakuf, Sapna, Teoçak, ve Çeliç Belediyeleri ile gerçekleştirilen çalışmada Belediye tarım danışmanları da aktif rol alıyor.

Mevsimsel ekim çalışmaları ile eş zamanlı olarak başlanan projede; 500 aileye 13 ton tohum, 13 ton gübre desteği sağlanarak 500 dekar alanda patates, soğan, fasulye, havuç ve maydanoz üretiminin desteklenmesi amaçlandı.

Amaç Yaşam Güvenliğini desteklemek

Bosna Hersek’te toprak mülkiyetinin çoğunlukla özel mülkiyette olması sürdürülebilir gıda güvenliğinin sağlanmasında belediyeler aracılığıyla aile işletmelerinin desteklenmesinin önemini ortaya koyuyor.

Salgının küresel ekonomiye olumsuz etkisinin özel sektör üzerinde oluşturduğu baskı göz önüne alındığında bu projenin salgın döneminde işsiz kalan Boşnak gençler ve aileleri için de bir fırsat olduğu anlaşılıyor.  Kendi tüketimi için üreten tarım kesiminin bu yolla ekilmeyen tarımsal üretim alanlarını artırması da Bosna Hersek’te aile ve ülke ekonomisi açısından da projenin çarpan etkisini oluşturuyor.

TİKA bu süreci üretimi teşvik eden başta eğitim ve proje girdi temini olmak üzere yeni projelerle desteklemeye devam edecek. TİKA tarım sektörünün stratejik bir öneme ve konuma sahip olduğunun daha çok anlaşıldığı bu kriz döneminde bitkisel ve hayvansal üretimin devamlılığı ve gıda arz güvenliğinin garanti altına alınmasına ayrıca önem veriyor.