Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün, Türkmenistan Ziyareti Kapsamında TİKA'nın Gerçekleştireceği Restorasyon Projeleri İçin İşbirliği Protokolü İmzalandı

Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün Türkmenistan’a gerçekleştirdiği ziyaret kapsamında Türkiye ve Türkmenistan için oldukça önemli tarihi şahsiyetlere ait türbelerin yeniden inşası ve restorasyonu projelerine ilişkin taslak protokoller, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ve Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbanguli Berdimuhamedov nezaretinde TİKA Başkanı Dr. Serdar Çam ve Türkmenistan Bakanlar Kurulu Başkanı Yardımcısı Sapardurdy Toylıyev tarafından imzalandı.

Türkmenistan’a gerçekleştirilen resmi ziyaretlere Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ile birlikte eşi Hayrünnisa Gül, Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanı Nihat Ergün, TİKA Başkanı Dr. Serdar Çam, bazı milletvekilleri, gazeteciler ve işadamları da katıldı.

Türkmenistan Resmi ziyaretleri kapsamında Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’e, Türkmenistan Devlet Başkanı Berdimuhamedov tarafından Aşkabat’taki Ruhiyet Sarayı’nda ülkenin en büyük devlet nişanı ‘Cumhurbaşkanı Yıldız’ı takdim edildi. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Türkmenistan’da kurulacak Uluslararası Türkmen-Türk Üniversitesi’nin temel atma törenine katıldı. Türkmenistan’da temaslarda bulunan Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’e, Türkmenistan İktisat ve Kamu Yönetimi Devlet Enstitüsünde fahri profesörlük unvanı verildi. Ayrıca Türkmenistan Devlet Başkanı Berdimuhamedov tarafından Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’e “Arkadaş” adlı Ahal Teke cinsi at hediye edildi.

Geçtiğimiz yıl Şubat ayında Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbanguli Berdimuhamedov’un Türkiye’ye gerçekleştirdiği ziyaret sırasında gündeme gelen Sultan Alparslan türbesinin yerinin tespiti ve türbenin inşası projesiyle ilgili, TİKA ve Türkmenistan makamları arasında görüşmeler yapılmış ve ön hazırlıklar tamamlanmıştı.

Bu projeye ilaveten Tarihi Merv vilayetinde bulunan iki sahabeye ait türbelerin restore edilmesi ve çevre düzenlemelerinin yapılması projesi Türkmen makamlarıyla yapılan toplantılarda görüşülmüş ve mutabakata varılmıştı.

Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün Türkmenistan’a gerçekleştirdiği ziyaret kapsamında söz konusu projelerin hayata geçirilmesi için gereken ön protokoller imzalandı. Atılan imzalar iki ülke arasında devam eden yakın ve dostane ilişkilerin devamını sağlayarak, mevcut işbirliğinin daha üst seviyelere çıkartılmasına katkıda bulunacak.

Sultan Alparslan’ın Mezarının Bulunması ve Türbesinin Yapılması Projesi
TİKA Başkanı Dr. Serdar Çam’ın 19–22 Temmuz 2012 tarihleri arasındaki Türkmenistan ziyareti esnasında, Türkmenistan Dışişleri Bakanı tarafından kabulünde dile getirilen en mühim meselelerin başında da, yine Sultan Alparslan’ın mezarının bulunması ve kendisi için bir türbe yapılması konusu gündeme gelmişti.

Akabinde, Türkmenistan Dışişleri Bakanlığı’ndan gönderilen resmî yazıyla, bahse konu çalışmaların TİKA ile işbirliğinde gerçekleştirilmesine ilişkin Türkmenistan Hükümeti’nin rızasının bulunduğu TİKA’ya bildirilmişti.

TİKA Başkanı Dr. Serdar Çam’ın 14 Mart 2013 tarihli Türkmenistan ziyaretinde Türkmenistan Dışişleri Bakanı Raşid Meredov, TİKA yetkililerine ulaştırılan “Sultan Alparslan’ın Mezarının Bulunması ve Türbesinin Yapılması” konulu Uygulama Protokolü’nün Türkmenistan Kültür Bakanlığı ile istişare edilmesinin ve karşılıklı mutabık kalınmasının ardından en kısa zamanda imzalanması için gerekli hazırlıkların yapılacağını ifade etmişti.

Bu çerçevede, bahse konu tüm bu çalışmaların başlatılabilmesini teminen gerekli ilk adım, TİKA ve Türkmenistan tarafının yükümlülüklerini belirleyen Uygulama Protokolü’nün imzalanması olacaktı. Söz konusu Uygulama Protokolü taslağı TİKA, Türkmenistan Kültür Bakanlığı ve Türkmenistan Dışişleri Bakanlığı yetkililerince oluşturuldu.

Bahse konu Uygulama Protokolü’nün 29–31 Mayıs 2013 tarihleri arasında Türkmenistan’a resmî bir ziyaret gerçekleştirecek olan Türkiye Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün ve Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbanguli Berdimuhamedov’un huzurlarında TİKA Başkanı Dr. Serdar Çam ve Türkmenistan Bakanlar Kurulu Başkanı Yardımcısı Sapardurdy Toylıyev tarafından imzalandı.

Bu kapsamda Büyük Selçuklu Hükümdarı Sultan Alparslan’ın UNESCO tarafından Dünya Kültür Mirası ilan edilerek koruma altına alınmış Kadimi Merv vilayetindeki türbesinin yeri tespit edilecek ve aslına uygun olarak yeniden inşa edilecek. Türbenin yerinin tespit edilmesi için TİKA ve Türkmenistan Kültür Bakanlığına bağlı uzman heyet çalışmaları yürütecekler.

İki Sahabe Türbesinin Restorasyonu Projesi
TİKA Başkanı Dr. Serdar Çam ve beraberindeki heyetin 19–22 Temmuz 2012 tarihleri arasındaki Türkmenistan ziyareti esnasında, Türkmenistan Kültür Bakanı Gunça Mammedova ile gerçekleştirilen görüşmelerinde Al-Hakam Gifarî ve Bureyda Al-Aslamî adlı iki sahabeye ait türbelerin TİKA tarafından restore edilmesi konusu gündeme gelmişti.

TİKA tarafından 2013 yılında Türkmenistan’da gerçekleştirilmesi plânlanan en önemli projelerden biri olan Mary (Merv) Vilayeti’ndeki “İki Sahabe Türbesinin Restorasyonu Projesi”nin başlatılabilmesi amacıyla bir mühendis, bir sanat tarihçisi ve bir mimardan oluşan ilk inceleme heyeti, 01–05 Nisan 2013 tarihleri arasında Türkmenistan’da görevlendirilmişti. Heyetin gerekli incelemelerde bulunmasının ardından, Kadim Merv’in tarihî anıtlarının sınırlarında bulunan sahabe türbelerinin restorasyon ve çevre düzenlemesi işlerinin TİKA tarafından gerçekleştirilmesi kararlaştırılmıştı.

Tüm bu çalışmaların başlatılabilmesi için ilk adım, bahse konu restorasyon çalışmaları kapsamında, TİKA ve Türkmenistan tarafının yükümlülüklerini belirleyen Uygulama Protokolü’nün imzalanması olacaktı. Söz konusu Uygulama Protokolü taslağı TİKA, Türkmenistan Kültür Bakanlığı ve Türkmenistan Dışişleri Bakanlığı yetkililerince oluşturuldu.

Bahse konu Uygulama Protokolü 29–31 Mayıs 2013 tarihleri arasında Türkmenistan’a resmî bir ziyaret gerçekleştirecek olan Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ve Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbanguli Berdimuhamedov’un huzurlarında TİKA Başkanı Dr. Serdar Çam ve Türkmenistan Bakanlar Kurulu Başkanı Yardımcısı Sapardurdy Toylıyev tarafından imzalandı.

665-670 yılları arasında Türkmenistan’da yaşayan sahabe Hakem el-Gifari ile 681 yılında Türkmenistan’da vefat eden sahabe Bureyde el-Aslami’nin UNESCO tarafından Dünya Kültür Mirası ilan edilen Kadimi Merv’in tarihî anıtlarının sınırlarında bulunan türbelerinin restorasyonu TİKA tarafından gerçekleştirilecek.