TİKA'dan Azerbaycan Elyazma Eserlerinin Korunmasına Destek

Azerbaycan’da bulunan elyazması eserlerin korunmasına yönelik yenileme, kataloglama ve dijital ortama aktarma çalışmalarına katkıda bulunmak ve Türkiye’nin konuyla alakalı tecrübelerinin paylaşılması amacıyla Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı desteğiyle Konya Yazma Eserler Bölge Müdürlüğü Kütüphanesi uzmanlarından oluşan heyet Azerbaycan’da çalışmalarına başladı.

Türk uzman heyeti çalışmalara, 1823 yılında kurulmuş olan ve Azerbaycan ve Kafkasya’da İslam Dininin inanç, ibadet ve ahlakla ilgili düzenlemelerinin organize edilmesi, yönelik faaliyet gösteren Kafkas Müslümanları İdaresi kütüphanesinde ve kurum bünyesinde faaliyet gösteren Bakü İslam Üniversitesi’nin kütüphanesinde başladı.

Kafkas Müslümanları İdaresi ve Bakü İslam Üniversitesi’nin kütüphanelerinde bulunan bin 928 adet el yazması eser, bin 824 adet de Arap harfli matbu eser olmak üzere toplam 3 bin 752 adet eserin kataloğunun çıkarılması, restore edilmesi, çalışanların eğitilmesi ve sayısallaştırılması, koruma tedbirlerinin belirlenmesi ve bir yol haritasının çıkarılması için uzmanlar incelemede bulundu. İncelemelerin ardından uzmanlar, yaptıkları çalışmanın ilk sonuçlarını Kafkas Müslümanları İdaresi Başkanı Şeyh- ül İslam Hacı Allahşükür Paşazade ile paylaştı.

Konya Yazma Eserler Bölge Müdürlüğü Kütüphanesi’nden görevlendirilen uzman heyeti daha sonra, Azerbaycan Milli İlimler Akademisi Muhammed Fuzuli Elyazmaları Enstitüsü’nü ziyaret etti. Uzman heyeti önceki yıllarda TİKA tarafından hayata geçirilen “Azerbaycan Milli İlimler Akademisi Muhammed Fuzuli Elyazmaları Enstitüsü’nün Modernizasyonu ve Türkiye’deki Elyazmaları Merkezleri ile Doğrudan İlişkilerin Kurulması Projesi” çerçevesinde, yapılan çalışmalarla ilgili incelemelerde bulundu. Uzman heyeti enstitü tarafından elyazması eserlerin korunması, yenilenmesi ve sayısallaştırılması faaliyetleri ile ilgili enstitü yönetimi ve çalışanları ile bir değerlendirme toplantısı yaptı.

TİKA tarafından proje çerçevesinde, Konya Bölge Yazma Eserler Kütüphanesi ile Muhammed Fuzuli Elyazmaları Enstitüsü’nde bulunan el yazması eserlerin dijital kopyalarının karşılıklı olarak değişimi ile kataloglanması, Azerbaycan’da mevcut olan elyazması eserlerin uluslararası kullanıma sunulması, Azerbaycan ile Türkiye arasında ilmi ve kültürel ilişkilerin güçlendirilmesi ve ortak kültürel mirasın korunmasına katkı sağlanması amaçlarıyla dijital ortama aktarma, yenileme ve personel eğitimi konularında protokol metni imzalanmıştı. Muhammed Fuzuli Elyazmaları Enstitüsü’nde ihtiyaç duyulan malzeme ve hizmet alımları TİKA tarafından 2011 yılı içerisinde gerçekleştirilmişti.

Muhammed Fuzuli Elyazmaları Enstitüsü personelinden 2 kişinin, elektronik kütüphane kullanımının öğrenilmesi, 2 kişinin ise foto laboratuvar konularında Konya Bölge Yazma Eserler Kütüphanesi’nde 05-16 Mart 2012 tarihlerinde eğitim programlarına katılımları sağlanmıştı.

Muhammed Fuzuli Elyazmaları Enstitüsü elyazması ve tarihi eserlerin, eski basılı kitapların ve matbu yayınların tek merkezde toplanması, korunması ve yenilenmesi için 1950 yılında kuruldu. Enstitü ’de yaklaşık 12 bin elyazması eser, XIX-XX. yüzyılın ilk yarısına ait 20 bin arşiv materyali, 10 bin adet litografi ve eski baskı kitap, 2 bin 600 periyodik yayın korunuyor.
Uzman heyeti son olarak Zagatala ve Şeki bölgelerini ziyaret ederek, Bakü İslam Üniversitesi Zagatala İlahiyat Fakültesi, Zagatala Tarih Müzesi ve bölgedeki diğer merkezlerde bulunan elyazması ve tarihi eserlerle ilgili incelemelerde bulundu.