Türkiye, "Dünya İnsani Zirvesi"ne Hazırlanıyor

Türkiye'nin ev sahipliğinde ilk defa düzenlenecek ve insani yardım alanında yaşanılan sorunları ele alarak çözüm yolları bulmayı amaçlayan Dünya İnsani Zirvesi, 23-24 Mayıs tarihlerinde İstanbul’da çok sayıda liderin katılımıyla gerçekleşecek.

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Ban Ki-mun'un girişimiyle, BM İnsani İşler Eşgüdüm Ofisi'nin (UNOCHA) organizasyonunda yapılacak zirvede, insani alanda yaşanılan sorunlara çözüm yolları bulunması amaçlanıyor.

Dünyada en fazla sığınmacıya ev sahipliği yapan ve sığınmacılar için 2011’den bu yana yaklaşık 10 milyar dolar harcayan Türkiye, ilk kez düzenlenecek zirveye hazırlanıyor.

Çeşitli ülkelerden yaklaşık beş bin kişinin katılmasının beklendiği zirveye, birçok devlet adamının yanı sıra uluslararası kuruluşlar, STK’lar, iş dünyası ve krizden etkilenen bazı topluluklardan temsilciler de iştirak edecek.

Yaşanan iç karışıklık ve savaşlar, ekonomik uçurumun giderek derinleşmesi ve kaynakların sınırlılığı gibi nedenlerden dolayı küresel insani yardım sistemi günümüz insani krizlerine cevap vermekte etkili çözümler üretemiyor.

İnsani krizlerin yaklaşık yüzde 80'inin silahlı çatışmalardan kaynaklandığı günümüzde bunun sonucu olarak yaşanan kitlesel göçler ve büyük salgınlar bu krizlerin uluslararası sistemi zorlamasına neden oluyor.

Öte yandan, dünyanın herhangi bir yerinde yaşanan insani kriz, birçok ülkeyi etkileme kapasitesine sahip. Bu nedenle uluslararası aktörlerin, sorumlulukları gereği, ayrıca ahlaki olarak insani yardım kapasitelerini geliştirmesi bekleniyor.

Bu kapsamda, ilk kez organize edilen zirve, ülkelere, uluslararası insani yardım sisteminin eksiklikleri ve yaşanılan zorlukları tespit etmek suretiyle alınacak önlemler konusunda politikalar geliştirme imkanı sağlayacak. 

İnsani yardım stratejilerinin ve acil durumlara karşı etkili politikaların belirlenmesinin hedeflendiği zirvede, Türkiye katılımcı ülkelerle acil ve insani yardım konularındaki deneyimlerini paylaşacak. Bu arada, zirvedeki gelişmelerin takip edileceği resmi web sitesi "www.dizturkiye.org" hizmete girdi.

– Türkiye, dünyada en fazla sığınmacı ağırlayan ülke

Türkiye, son yıllarda insani yardım alanında ortaya koyduğu farklı yaklaşım, sergilediği performans ve dünya çapında takdir gören faaliyetleriyle küresel sistemde artık öncü ülke konumunda.

Yüzlerce yıldır ülkelerindeki zulümden kaçan milyonlarca insana kucak açan Anadolu coğrafyası, şimdi de bölgesindeki iç karışıklık veya savaşlar nedeniyle evlerini terk etmek zorunda kalan yaklaşık 3 milyon sığınmacıya ev sahipliği yapıyor.

Resmi verilere göre, sığınmacıların 2,7 milyonunu Suriyeliler oluşturuyor. BM verilerine göre ise Türkiye bugün dünyada en fazla sığınmacıya ev sahipliği yapan ülke. 

İnsani yardım ve acil durumlarda sergilediği performansla son yıllarda örnek gösterilen Türkiye’nin bu alanda göz dolduran çalışmalarının temelinde tüm kamu kurum ve kuruluşları ile STK’ların uyumlu ve etkili çalışmaları yatıyor. Özellikle, Başbakanlık Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA), AFAD ve Türk Kızılayı’nın uluslararası alandaki çalışmaları küresel düzeyde takdir topluyor.

– Resmi kalkınma yardımları 4 milyar dolara yaklaştı

Dünyada 140'tan fazla ülkeye erişim kapasitesinin yanı sıra 52 program koordinasyon ofisiyle insani yardım faaliyetleri yürüten TİKA, insani yardımlar dahil olmak üzere Türkiye'nin kalkınma yardımlarına ilişkin veri envanterinin tutulması ve raporlanmasından sorumlu.

TİKA aracılığıyla gerçekleştirilen kalkınma yardımları 2002'de 85 milyon dolar iken, bu oran 2014'te 3 milyar 591 milyon dolara yükseldi.

Türkiye'nin toplam dış yardımı 2014'te bir önceki yıla göre yüzde 47 artarak 6,4 milyar dolara çıktı. Türkiye’nin resmi kalkınma yardımları son 12 yılda 42 kat arttı.

Bölgesel bazda ise sırasıyla; Ortadoğu 2,5 milyar dolar, Kafkaslar 454,4 milyon dolar, Afrika 383,3 milyon dolar, Balkanlar/Doğu Avrupa 133,8 milyon dolar, Uzak Doğu 25,5 milyon dolar, Amerika kıtası 4,5 milyon dolar, Okyanusya bölgesi ise yarım milyon dolar yardımlardan pay aldı.

2014'te, ikili resmi kalkınma yardımlarında en fazla pay acil ve insani yardımlar kategorisine ayrılarak 1,7 milyar dolar olurken, En Az Gelişmiş Ülkelere (EAGÜ) yardımlar ise 1,5 milyar dolara ulaştı.

OECD sıralamasına göre ise Türkiye 2014'te 2,42 milyar dolar ile ABD'nin ardından "insani yardım alanında" dünyanın en çok yardım yapan ikinci ülkesi olurken, ülkelerin Gayri Safi Milli Hasıla rakamlarına göre ise birinci sıraya yerleşti.

Öncül verilere göre, Türkiye'nin 2015'te yaptığı resmi kalkınma yardımı da 3 milyar 913 milyon dolara ulaştı. Yardımların önemli kısmını Suriyeli misafirlere yapılan harcamalar oluşturdu. 

Susuzluk ve kuraklık tehlikesi yaşayan bölgelerde de faaliyet gösteren TİKA, 2003-2014 tarihlerinde 423'ü Asya’da, 337'si Afrika'da olmak üzere 1000'den fazla su kuyusu açtı. Eğitim ve sağlık alanlarında ise  2011-2014 tarihlerinde inşası, tadilatı, donanımı ve tefrişatı yapılan hastane-sağlık merkezi sayısı 264'e, eğitim alan sağlık personeli sayısı 3 bin kişiye, temin edilen tıbbi ve teknik malzeme sayısı 170'e, hibe edilen ambulans sayısı da 79'a ulaştı.

Kerkük, Erbil, Dohuk ve çevre bölgelerdeki DAEŞ saldırıları sonucu evlerinden kaçmak zorunda kalarak kamplarda yaşayanlara buzdolabı, elektrikli ocak, mutfak seti ve gıda paketi ulaştırıldı. Kuraklığın yaşandığı Somali'de halkın insani ihtiyaçlarının karşılanması için başlatılan "Somali'ye Acil Yardım Kampanyası" kapsamında yetersiz beslenen çocuklar için gıda ve sağlık malzemesi gönderildi.

İsrail'in Gazze'ye yönelik saldırıları sonrasında ortaya çıkan insani ihtiyaçların karşılanması için Filistin'de yardım faaliyetleri yürüten TİKA, Pakistan'da iki yıl önce meydana gelen sel felaketi sonrasında 12 bin adet gıda kolisini bölgeye gönderdi. TİKA, Myanmar'daki Arakan Müslümanlarına yönelik de yardımlarda bulunuyor.

– AFAD, 4 kıtada 40'tan fazla ülkeye ulaşıyor

Ukrayna’dan Somali’ye kadar birçok ülkede acil durumlara müdahale ve insani yardım ulaştırmada en hızlı ve etkili kamu kurumlarından birisi olan AFAD, geçen yıl Nepal’de meydana gelen depremde bölgeye ilk ulaşan yardım ekibi oldu.

AFAD, iç savaştan kaçarak Türkiye’ye sığınan Suriyelilere yönelik tüm hizmetlerin koordinasyonunu da tek başına yürütüyor.

Acil müdahalelerde yenilikçi ve insan hayatını önceleyen yaklaşımıyla AFAD, 4 kıtada 40’tan fazla ülkede deprem, sel, kuraklık, yangın ve iç karışıklıklar gibi durumlardan etkilenen insanlara yardım sağlıyor. Suriyelilere yönelik 26 barınma merkezinde, insani yardımın ötesinde eğitim, sağlık, sosyal ve diğer alanlarda hizmet sunan AFAD, sığınmacıların fiziksel, sosyal ve psikolojik ihtiyaçlarını karşılıyor. AFAD’ın verilerine göre, kamplardaki sığınmacı sayısı 272 bini Suriyeli olmak üzere toplam 281 bin 935.

Sağlık alanında 2011’den bu yana barınma merkezlerinde 5 milyon 86 bin 471 poliklinik hizmeti verildi, 945 bin 576 kişi hastaneye sevk edildi. Hastane verilerine göre ise sığınmacılara yönelik 6 milyon 156 bin 660 poliklinik hizmeti verilirken, 480 bin 204 kişi yatarak tedavi edildi ve toplam 325 bin 360 ameliyat gerçekleştirildi. Bugüne kadar 151 bin 746 Suriyeli bebek Türkiye'de dünyaya gözlerini açtı.

Kamplardaki bin 211 derslikte okul öncesi 6 bin 857, ilkokul 42 bin 491, ortaokul 20 bin 51 ve lise 9 bin 308 olmak üzere toplam 78 bin 707 öğrenci eğitim görüyor. Türkiye'deki devlet okulları da dahil olmak üzere eğitim alan Suriyeli öğrenci sayısı ise 325 bin.

Yetişkinlere yönelik devam eden 298 kursta toplam 13 bin 936 kişi eğitim alıyor, daha önce düzenlenen 2 bin 36 kurslardan da toplam 61 bin 749 Suriyeli faydalandı.

– Kızılay, 300 bin kişilik acil barınma ve beslenme kapasitesiyle dünyada ikinci

En köklü yardım kuruluşları arasında yer alan ve 700'e yakın şubesi bulunan Türk Kızılayı, bu kapasitesiyle Uluslararası Kızılay/Kızılhaç Dernekler Federasyonunun en güçlü üyelerinden birisi.

Yurt içindeki afetlere en geç iki saat içinde ulaşma kapasitesine sahip Kızılay, afetzedelere psiko-sosyal destekte bulunuyor. Kızılay, 17 bölgesel kan merkezi, 64 kan merkezi ve mobil kan bağış araçlarıyla üç bine yakın personelle görev yapıyor. Bu yaygın ağ ile geçen yıl toplamda 1 milyon 937 bin 940 ünite kan bağışı alan Türk Kızılayı, 2015 sonu itibarıyla "Türkök Projesi"nde toplam 105 bin gönüllü "Kök Hücre Vericisi" kaydı oluşturdu.

Bölgede devam eden insani krizler sonucunda oluşan acil ihtiyaçlara cevap verebilmek üzere büyük bir lojistik sürecini de başarıyla yürüten Türk Kızılayı, acil durumlara yönelik 300 bin kişiye ulaşan acil barınma ve beslenme kapasitesiyle dünyada ikinci sırada yer alıyor.

Pakistan, Çad, Haiti, Libya, Somali, Arakan, Filistin, Moritanya, Senegal, Nijer, Bosna Hersek, Filipinler, Irak ve Lübnan gibi çok sayıda ülkede insani yardım faaliyeti yürüten Türk Kızılayı, özellikle Pakistan’da hayata geçirdiği, tarihinin en büyük insani yardım operasyonu olan "Kapasite Geliştirme Projesi" ile afet müdahale süreçlerinde farklı bir anlayış ortaya koyarak ülkedeki sel felaketine ilk müdahale eden yardım kuruluşu oldu.

Kaynak: AA